Autonomia budowana jest strefami wpływów

Technologia odgrywa kluczową rolę w dzisiejszej konkurencji geopolitycznej (The White House, 2022), a przywództwo technologiczne jest fundamentalne dla gospodarczego dobrobytu i bezpieczeństwa państw OECD. W celu osiągnięcia przywództwa konieczne jest stosowanie środków ochrony technologii, zwłaszcza tych o potencjale podwójnego zastosowania, przed strategicznymi konkurentami. Jednak współczesne innowacje technologiczne są coraz bardziej zależne od współpracy i globalnego rozproszenia, co komplikuje te wysiłki (National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine, 2022).

Wzrost zależności od innych krajów wywołał zaniepokojenie w zakresie gospodarki i bezpieczeństwa, co prowadzi do większej interwencji rządowej w gospodarkę, szczególnie w Chinach. Chiny, jako wschodząca potęga gospodarcza, starają się zdobywać i rozwijać technologie, aby wzmocnić swoją pozycję w globalnym łańcuchu wartości i uniknąć pułapki średniego dochodu. W tym celu wprowadzają kompleksowe środki polityki przemysłowej i podejmują zagraniczne przejęcia, aby zaspokoić luki technologiczne (Wigell et al., 2022). Jednak liberalne gospodarki rynkowe postrzegają te działania jako zakłócenie warunków konkurencji i naruszenie zasad i norm światowej gospodarki (Goodman & Robert, 2021).

Wrażliwość łańcucha dostaw i napięcia geopolityczne związane z dominacją Chin zwiększają zainteresowanie polityką "suwerenności technologicznej", która dotyczy zdolności państw do strategicznego i autonomicznego działania w erze globalnej konkurencji opartej na technologii (Edler et al., 2021). Koncepcja "strategicznej autonomii" odnosi się do zdolności państw do niezależnego działania w strategicznie ważnych obszarach polityki, bez izolacji od reszty świata. Obejmuje ona niezależny rozwój technologii oraz zarządzanie stosunkami międzynarodowymi. Strategiczna autonomia jest powiązana z suwerennością technologiczną, która umożliwia konkurowanie na granicach technologicznych i wpływanie na sprawy globalne (Crespi et al., 2021), (March & Schieferdecker, 2021). Ocenia się zdolność państw do skutecznego rozwijania, integrowania i wykorzystywania nowych i przełomowych technologii w dziedzinie obronnej jako tradycyjny wskaźnik strategicznej autonomii (Soare & Pothier, 2021). Jednak ta zdolność dotyczy również wielu technologii komercyjnych, zwłaszcza tych o potencjale podwójnego zastosowania.

W obecnej erze geopolitycznej konkurencji rośnie presja na zasady i instytucje międzynarodowego porządku gospodarczego. W swojej najnowszej strategii bezpieczeństwa narodowego (The White House, 2022), rząd Stanów Zjednoczonych rozpoznaje wyzwania stojące przed zasadami ustalonymi po II wojnie światowej. Te zasady zawsze ulegały dynamicznym zmianom, wynikającym z ewoluujących interesów potężnych państw i zmieniających się norm światowych (Edler et al., 2021). Chiny, dążąc do osiągnięcia przywództwa technologicznego, próbują również kształtować nowe "zasady drogowe". W rezultacie wyścig technologiczny między Chinami a liberalnymi gospodarkami rynkowymi staje się konkurencją pomiędzy różnymi systemami i wartościami (Soare & Pothier, 2021), (Edler et al., 2021). Ta fundamentalna różnica w charakterze systemów politycznych ma wpływ na sposób rozwoju i wykorzystania technologii oraz określa atrakcyjność tych systemów na dłuższą metę (Schmidt et al., 2022).

Wraz z narastającym znaczeniem technologii dla konkurencyjności geopolitycznej, kraje starają się wzmacniać swoje zdolności technologiczne. Wielu państw dąży do promowania innowacji, rozwijania własnych technologii i zwiększania suwerenności technologicznej. Jednocześnie państwa muszą również zrównoważyć te dążenia z globalnym charakterem innowacji i współpracy międzynarodowej. Istnieje potrzeba budowania systemów zarządzania technologią, które uwzględniają zarówno aspekty bezpieczeństwa, jak i współpracy, aby osiągnąć równowagę pomiędzy suwerennością a globalną integracją technologiczną.

W podsumowaniu, technologia odgrywa kluczową rolę w dzisiejszej geopolitycznej konkurencji, wpływając zarówno na gospodarkę, jak i bezpieczeństwo. Zdolność do przywództwa technologicznego i strategicznej autonomii staje się coraz bardziej istotna dla państw, które starają się zabezpieczyć swoje interesy i wpływ na arenie międzynarodowej. Jednak wyzwania związane z ochroną technologii, współzależnością międzynarodową i różnicami w systemach politycznych wymagają nowych podejść i rozwiązań. Kraje muszą rozwijać strategie oparte na równowadze między suwerennością technologiczną a współpracą międzynarodową, aby zarówno zabezpieczyć swoje interesy, jak i przyczynić się do globalnego postępu technologicznego.

W odpowiedzi na rosnącą konkurencję, wiele państw wprowadza polityki mające na celu promowanie innowacji i rozwój kluczowych sektorów technologicznych. Przykładem jest strategia "Made in China 2025", w ramach której Chiny dążą do osiągnięcia dominacji w obszarach takich jak sztuczna inteligencja, robotyka czy nowe materiały (Wigell et al., 2022). Jednocześnie kraje liberalne gospodarki rynkowe starają się zacieśniać współpracę międzysektorową i międzynarodową, promować otwarte innowacje i wymianę technologiczną (Goodman & Robert, 2021). Jednym z kluczowych aspektów współczesnej konkurencji technologicznej jest ochrona własności intelektualnej i kontroli nad kluczowymi technologiami. Wzrastająca liczba konfliktów handlowych i sporów dotyczących naruszeń praw własności intelektualnej pokazuje, jak istotne jest zapewnienie uczciwej konkurencji i poszanowania praw. W tym kontekście, rozwój mechanizmów międzynarodowych, takich jak organizacje patentowe i umowy handlowe, jest kluczowy dla utrzymania równowagi między interesami państw i wspierania innowacji globalnie (Crespi et al., 2021), (March & Schieferdecker, 2021).

Ważnym aspektem współczesnej konkurencji technologicznej jest również zdolność do zarządzania ryzykiem związanym z łańcuchami dostaw technologicznych. Wrażliwość na zakłócenia w dostawie kluczowych komponentów i technologii może mieć poważne konsekwencje dla państw i gospodarek. Dlatego państwa starają się zwiększać swoją odporność poprzez dywersyfikację dostaw, rozwijanie lokalnych źródeł i wspieranie krajowych przedsiębiorstw (Edler et al., 2021).

Podsumowując, konkurencja technologiczna stała się integralną częścią dzisiejszego światowego porządku geopolitycznego. Przywództwo technologiczne, suwerenność technologiczna i zdolność do zarządzania ryzykiem stają się kluczowymi czynnikami wpływającymi na rozwój gospodarczy i bezpieczeństwo państw. W tej dynamicznej rzeczywistości, kraje muszą opracować strategie, które uwzględniają zarówno konkurencyjne aspekty, jak i potrzebę współpracy i współzależności.

Ważne jest, aby państwa współpracowały i tworzyły partnerstwa, zarówno na poziomie regionalnym, jak i międzynarodowym, aby wspólnie rozwiązywać wyzwania technologiczne i promować innowacje. Współpraca naukowo-badawcza, wymiana technologii i transfer wiedzy są kluczowe dla tworzenia globalnego ekosystemu innowacyjnego, który przyspiesza postęp technologiczny i stymuluje wzrost gospodarczy.

Jednocześnie nie można ignorować kwestii bezpieczeństwa. Wzrost zainteresowania polityką "suwerenności technologicznej" i "strategiczną autonomią" wynika z obaw związanych z zależnością od innych krajów w obszarze technologii. Kraje starają się chronić swoje kluczowe technologie przed niepożądanym transferem i zapewnić kontrolę nad własnym rozwojem technologicznym. Jednak równocześnie konieczne jest znalezienie równowagi, aby uniknąć protekcjonizmu i zachować otwarte rynki, które sprzyjają wzrostowi i innowacjom.

W dzisiejszej konkurencyjnej rzeczywistości, dominacja technologiczna staje się nie tylko kwestią gospodarczą, ale także ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo narodowe. Technologie mają potencjał do zastosowań zarówno cywilnych, jak i militarnych, co stwarza nowe wyzwania w zakresie kontroli eksportu, nonproliferacji i stabilności międzynarodowej. Dlatego państwa muszą stale dostosowywać swoje strategie i polityki, aby skutecznie zarządzać tymi zagrożeniami i wykorzystać potencjał technologiczny w sposób odpowiedzialny i zgodny z wartościami i normami międzynarodowymi.

Wnioskując, rozwój technologiczny i konkurencja w dziedzinie technologii mają kluczowe znaczenie dla współczesnego świata. Przywództwo technologiczne, suwerenność technologiczna, współpraca międzynarodowa i zarządzanie ryzykiem stanowią kluczowe czynniki kształtujące globalny ład geopolityczny. Tylko poprzez zrównoważone podejście i współpracę państwa będą w stanie wykorzystać potencjał technologiczny dla dobrobytu gospodarczego i bezpieczeństwa, jednocześnie przyczyniając się do tworzenia bardziej zrównoważonego i sprawiedliwego społeczeństwa globalnego.

W świetle tych wyzwań, państwa powinny skoncentrować się na kilku kluczowych obszarach działań. Po pierwsze, istotne jest inwestowanie w badania naukowe i rozwój technologiczny, aby rozwijać nowe technologie i utrzymać konkurencyjność na arenie międzynarodowej. Państwa powinny tworzyć sprzyjające środowisko dla innowacji poprzez stymulowanie sektora prywatnego do angażowania się w badania i rozwój oraz wspieranie startupów i małych przedsiębiorstw.

Po drugie, ważne jest również budowanie zdolności technologicznej i edukacyjnej w społeczeństwie. Inwestycje w szkolnictwo techniczne, szkolenia zawodowe i programy rozwoju umiejętności cyfrowych są niezbędne, aby zapewnić społeczeństwu dostęp do nowych technologii i umiejętność ich wykorzystania.

Po trzecie, państwa powinny tworzyć odpowiednie ramy prawne i regulacyjne, które promują innowacje, jednocześnie zapewniając bezpieczeństwo i ochronę danych. Właściwa ochrona własności intelektualnej, regulacje dotyczące prywatności danych i cyberbezpieczeństwo są kluczowe dla budowy zaufania i zapewnienia stabilności w dziedzinie technologii.

Po czwarte, współpraca międzynarodowa jest nieodzowna. Państwa powinny współdziałać na wielu poziomach - od wymiany informacji i doświadczeń po wspólne projekty badawcze i technologiczne. Tworzenie partnerstw i platform międzynarodowych umożliwi wspólną pracę nad globalnymi wyzwaniami technologicznymi i zapewni równowagę między konkurencją a współpracą.

Wreszcie, niezwykle ważne jest, aby technologia służyła ludzkości i przyczyniała się do zrównoważonego rozwoju. Państwa powinny dążyć do wykorzystania potencjału technologicznego w celu rozwiązywania globalnych problemów, takich jak zmiany klimatyczne, ubóstwo czy nierówności społeczne. Odpowiedzialność społeczna i zrównoważony rozwój powinny stanowić integralną część strategii technologicznych państw.

Współczesna konkurencja geopolityczna w dziedzinie technologii stawia przed państwami wiele wyzwań, ale również otwiera nowe możliwości. Kluczem do sukcesu jest równowaga między innowacjami, konkurencją a współpracą, a także odpowiednie zarządzanie ryzykiem i konsekwencjami wynikającymi z postępu technologicznego. Państwa muszą być gotowe na dynamiczne zmiany i szybko reagować na nowe wyzwania, jednocześnie dbając o zasady etyczne i wartości demokratyczne.

Ważnym aspektem jest również budowanie zaufania społecznego wobec technologii. W miarę jak technologia staje się coraz bardziej powszechna i wpływa na różne sfery życia, istnieje konieczność zapewnienia odpowiedniej ochrony prywatności danych i transparentności w działaniu technologicznych rozwiązań. Państwa powinny wprowadzać regulacje, które gwarantują, że technologia służy dobru publicznemu i przestrzega praw jednostek.

Jednak konkurencja technologiczna nie powinna prowadzić do izolacji i separatyzmu. Współpraca międzynarodowa jest kluczowa dla rozwoju innowacji i rozwiązywania globalnych problemów. Państwa powinny dążyć do budowania koalicji i partnerstw, wymieniać się wiedzą i doświadczeniem, a także tworzyć wspólne standardy i ramy regulacyjne. Tylko poprzez współpracę i dialog można osiągnąć postęp technologiczny na rzecz całej ludzkości.

Wniosek jest taki, że technologia odgrywa kluczową rolę w dzisiejszej konkurencji geopolitycznej, wpływając na gospodarkę, bezpieczeństwo i społeczeństwo. Przywództwo technologiczne wymaga strategicznego podejścia, inwestycji w badania i rozwój, budowy zdolności technologicznej społeczeństwa oraz współpracy międzynarodowej. Jednocześnie ważne jest, aby technologia była używana w sposób odpowiedzialny, z poszanowaniem wartości etycznych i ochroną praw jednostek. Tylko w ten sposób możemy osiągnąć zrównoważony rozwój, bezpieczeństwo i dobrobyt dla wszystkich.